Een avondje dansbaar activisme met de Libanese band Mashrou’Leila

Door Vanessa Lambrecht / 25 maart 2019 / Arabische revoluties, Artikelen, Jongeren, Libanon, Mens en maatschappij

Afgelopen 20 maart trad het Libanese indie-gezelschap Mashrou'Leila op in het intieme Paradiso-Noord. Het Grote Midden Oosten Platform ervoer hoe een zaal vol mooie mensen in het Arabisch meezong met opzwepende, sensuele elektro-popliedjes over gender, politieke vrijheden, LGBTQ-rechten, ras, religie en identiteit. Van de opkomende griep bij de leadzanger was niks te merken, op de kopjes thee na die hij op het podium uit een grote thermosfles dronk. Het concert was grandioos.

Mashrou’Leila begon in 2008 als een los collectief van studenten die samen aan de Amerikaanse universiteit van Beiroet Architectuur en Design studeerden. Twee van de huidige bandleden deden een oproep aan muzikanten op de universiteit om te jammen. Zo konden ze de stress en frustratie over de instabiele politieke situatie in Libanon een beetje kwijtraken. Geleidelijk aan vormde zich een kwartet: vocalist en tekstdichter Hamed Sinno, gitarist en multi-instrumentalist Firas Abou Fakher, de virtuose violist Haig Papazian en drummer Carl Gerges.

De leadzanger Hamed Sinno (geboren in 1988) had een Libanese vader die in de Verenigde Staten heeft gewoond en een Jordaanse moeder die tussen Marokko en Rome pendelde. Sinno zelf heeft het Amerikaans staatsburgerschap en groeide op in een Engelstalig huishouden. Hij zat op een Amerikaanse school en sprak nauwelijks Arabisch. Dat leerde hij zichzelf door songteksten te schrijven.

Violist Haig Papazian is Armeens-Libanees, geboren in Anjar, een overwegend Armeense stad in de Beka-vallei. Zijn vader is professor in Islamitische filosofie en Arabische literatuur en hij studeerde zelf Architectuur (hij won in 2008 de Fawzi Azar Architectuurprijs voor zijn ontwerp van een architectuurmuseum). Papazian is een van de initiatiefnemers van de band.

Gitarist en keyboardspeler Firas Abou Fakher was één jaar oud toen er een bom ontplofte in het aangrenzende huis en het raam in zijn slaapkamer op hem viel. Zijn ouders besloten dat Beiroet te gevaarlijk werd en emigreerden naar Abu Dhabi, waar ze de eerste acht jaar van Firas’ leven bleven wonen.

Drummer Carl Gerges groeide op in Beiroet en verveelde zich zo op de Jezuïetenschool dat hij al heel jong een eigen band had en daar al zijn energie instak.

Verboden
Mashrou’Leila is er 9 maanden uit geweest. In Jordanië werd e groep verboden omdat de kerk satanische invloeden bespeurde. In Egypte mogen ze ook niet meer optreden vanwege hun geaardheid en bezoekers van hun concert werden opgepakt voor het zwaaien met een regenboogvlag. Dit alles had zo’n negatieve en stressvolle impact op de jongens dat zij besloten even uit elkaar te gaan om bij te komen. Die periode duurde negen maanden. Toen kwam er een nieuw album en werd er een tournee op touw gezet.

Nummers
Vóór elk nummer dat Mashrou’Leila in Amsterdam speelde, legde Sinno kort uit waar het over ging en wat de achtergrond ervan was. De band speelt niet zomaar wat; de teksten reflecteren collectieve ervaringen en gaan over vrouwenrechten, rechten voor de LGBTQ-gemeenschap in het Midden-Oosten, rechten van migranten, racisme dat de bandleden zelf in Europa en Amerika ervaren, verslaving en geestesziekte. De band voelt zich betrokken bij deze onderwerpen en de nummers zijn vaak emotioneel geladen. Die emotie werd ook door het publiek gevoeld dat meedeinde, -sprong, -brulde en -zong.

De band speelde nummers van het nieuwe album The Beirut School, dat de eerste 10 jaar van Mashrou’Leila viert. De setlist:

• • El-Mouqadima (De Inleiding)
  • Roman (over vrouwenrechten en feminisme)

• Djinn (over alcohol en verslaving)
• 3 minutes
• Lil Watan (over de politieke situatie)
• Are you still certain
• Fasateen (over de liefde)
• Taxi (over de dood)
• Tayf (over Tayf, een door homoseksuelen gefrequenteerde nachtclub, die door de Libanese autoriteiten werd gesloten)
• Ashabi (Vrienden)
• Salam (over dat ze Israël niet in kunnen)
• Maghawir (over wapens, waarbij het publiek mocht meezingen)
• En hun nieuwe single Cavalry (over hoe we ons niet moeten laten leiden door politieke vermoeidheid en steeds de macht moeten blijven aanspreken).

Ondanks de zwaarte van de onderwerpen, zet de muziek aan tot dansen. Sinno zelf danste zich een slag in de rondte en ook dat werkte aanstekelijk. De zaal stond dan ook geen moment stil.

Nachtelijk project
Mashrou’Leila betekent ‘een nachtelijk project’; de bandleden dachten niet dat hun samenwerking  langer zou duren dan een nachtelijke jamsessie. De band ontstond naar eigen zeggen puur toevallig en de vrijheid die de leden nastreven, voeren ze door in hun hele bestaan. Ze brachten hun albums zelfstandig uit, sloten zich bewust niet aan bij een label om censuur en commercie te omzeilen. Ze willen Arabische muziek maken zonder beperkingen, kunnen zingen en spelen wat ze vinden en voelen.

Het publiek in Amsterdam riep vaak om de ballad “Shim El Yasmine” (Ruik de Jasmijn). Dit nummer bracht de band tien jaar geleden op het eerste album uit en het wordt door velen beschouwd als de soundtrack van de Arabische Lente in 2011. Maar Sinno antwoordde dat hij geen jukebox is, en dis werd het nummer niet gespeeld.

Het nachtelijk project in Amsterdam werd afgesloten met het prachtige, langzame nummer Marikh, over geestelijke gezondheid en pillen die niet werken. En na de foto met het publiek ‘voor onze moeders’, en een korte toegift, was het ook voor de vier jongsens tijd om naar bed te gaan.

Wil je meer weten over Mashrou’Leila, bekijk dan dit interview in Maison Mim, geschreven en geproduceerd door Mouna Anajjar:

Vanessa Lambrecht is expert en bestuurslid bij Het Grote Midden Oosten Platform. Zij is arabiste en heeft een grote interesse in hedendaagse ontwikkelingen in de regio.