Turkije, the morning(s) after

De Koerdische krantenverkoper Nimet Geçgel (40) staat in zijn kiosk te glunderen. “Dit was mijn droom,” zegt hij. “Ik wist dat onze leider Demirtaş het in zich had onze partij over de kiesdrempel van 10 procent te tillen, maar dat de HDP 13 procent zouden halen en 80 zetels dat is een totale verrassing.”

Hij laat zijn favoriete Koerdische krant Özgür Gündem zien die met een dikke kop triomfantelijk de ‘Overwinning van de bevolkingsgroepen’ meldt. Hij verklaart de kop door te onderstrepen dat de zege van de partij niet alleen goed is voor de Koerden maar voor alle groepen in de samenleving die door Erdogan en zijn partij worden geminacht of gediscrimineerd. “Armeniërs, feministen, milieu-activisten, homo’s”.

Even verderop komen twee oude vrienden elkaar tegen, Ayvaz en Hasan. Ze besluiten ter plekke een glaasje thee te drinken op het terras van het culturele centrum Barış Manço. “In het verleden stemde ik net als mijn vriend Hasan op de nationalistische MHP (Grijze Wolven). Uit patriottisme. Het was vooral een stem tegen de terroristische Koerden van de PKK die zonen van mijn vrienden, familie en kenissen hebben vermoord”, zegt Ayvaz Acilan (66), een gepensioneerde computer engineer. “Deze keer heb ik op de sociaal-democratische Republikeinse Volkspartij CHP gestemd, in de hoop de AKP te verzwakken. Ik ben blij dat dat gelukt is”.

De zege van de HDP is niet alleen goed voor de Koerden, maar voor alle groepen in de samenleving die door Erdogan en zijn partij worden geminacht of gediscrimineerd. “Armeniërs, feministen, milieu-activisten, homo’s”

Volgens hem hebben veel van zijn linkse partijgenoten op de nieuwe pro-Koerdische Democratische Volkspartij gestemd. Ze hoopten zo te voorkomen dat de AKP nog meer macht zou krijgen en Turkije in een autoritair regime zou veranderen. “De Koerdische leider Demirtaş realiseert zich dat al die extra stemmen (traditioneel krijgen linkse Koerden niet meer dan 6 procent van de stemmen) ‘geleend’ zijn. Hij zal de belofte dat de HDP een echte brede partij is, die heel Turkije omarmt, nog moeten waarmaken. Slaagt hij daar niet in dan zal hij de helft van de stemmen weer verliezen”.

Kapper Yüksel, die een klant staat in te zepen voor een scheerbeurt, verbaast zich zoals alle Turken over de radicale herschikking van het politieke krachtenveld. Zijn vrouw werkt voor de AKP. Normaal stemt hij niet voor de AKP. Deze keer wel. Waarom? “Omdat Duitsland, Engeland, Amerika en Israël samenspannen tegen onze president Erdogan. Ze doen er alles aan om te voorkomen dat Turkije een sterk en invloedrijk land wordt.”

Dit soort complottheorieën is populair in AKP-kringen. Niet bij Lerares Tuba (39). “Ik ben blij dat we door de nederlaag van Erdogan geen presidentieel systeem krijgen met hem als autoritaire leider.” Haar vijf collega’s knikken instemmend. Ze hebben een vrije dag dankzij de verkiezingen die in klaslokalen werden gehouden. In de tuin van het Viktor Levi restaurant geven ze hun lunch een feestelijk tintje ‘om te vieren dat de AKP heeft verloren’, zegt wiskundeleraar Yaşar (56). “Ik heb voor deze ene keer op de Koerdische HDP gestemd. Alleen maar om de AKP een voet dwars te zetten.” Ze heffen het glas en brengen een toost uit op de overwinning van de gezamenlijke oppositiepartijen. “Şerefe (proost)!”