Tien redenen om Syrië niet te bombarderen
Na de aanslagen in Parijs heeft een aantal Westerse landen besloten de bombardementen op ISIS te intensiveren. Inmiddels ligt er een verzoek van de Verenigde Staten aan ons land om onze bijdrage uit te breiden naar Syrië. Minister Koenders beschouwt dit als een ‘ game changer’. Een bijzondere interpretatie tegen de achtergrond van een nu bijna 15-jarige oorlog tegen islamitische terreurorganisaties.
De ironie wil dat eerdere Nederlandse bijdragen aan militaire interventies in de regio zonder uitzondering ‘ game changers’ bleken voor de binnenlandse politieke situatie maar dat ‘ onze tegenstanders’ eerder terrein hebben gewonnen dan verloren. Het Grote Midden Oosten Platform heeft daarom 10 argumenten verzameld om dit keer niet in te gaan op het meest recente verzoek van onze bondgenoten.
1. Het gaat niet in de eerste plaats om ‘ons’. De oorlog in Syrië, die in 2011 begon met vreedzame demonstraties tegen een dictatoriaal bewind, heeft al ruim 250.000 levens geëist. Meer dan 4 miljoen Syrische vluchtelingen bevinden zich momenteel in buurlanden. In Syrië zelf is een derde van de bevolking ontheemd. Op Duitsland en Zweden na, bieden westerse landen Syriërs slechts in beperkte mate een veilige haven. En het Westen heeft helemaal niets gedaan om de Syrische bevolking ter plaatse te beschermen: militair ingrijpen was immers veel te riskant. Je hoeft geen volleerd psycholoog te zijn om te begrijpen dat het bij veel Syriërs kwaad bloed zet dat dit argument na een bomaanslag op Europese bodem ineens minder geldt – en dat dit, ook onder niet-islamisten, zal leiden tot toenemend wantrouwen en soms haat. Niet in de laatste plaats omdat het Assad-bewind naar schatting zeven keer zoveel doden op zijn geweten heeft als ISIS.
2.De daders van de aanslagen in Parijs waren geïnspireerd door de ideologie van ISIS, maar de aanslagen waren niet beraamd vanuit Raqqa, de hoofdstad van de zogeheten Islamitische Staat. Raqqa bombarderen, met burgerdoden als gevolg, is daarom het slechtst denkbare antwoord. Het is niet meer dan symboolpolitiek – bloedige symboolpolitiek. Of het militair iets zal uitrichten is zeer twijfelachtig – veel waarschijnlijker is dat het ISIS ideologisch zal versterken.
3.Wie tot militaire escalatie besluit, hoe beperkt ook, moet een nauw omschreven doel voor ogen hebben, en een duidelijke strategie – met name een exit-strategie. Een eenmaal in gang gezette militaire machinerie is moeilijk te stoppen. In zijn recente toespraak tot het Amerikaanse volk was president Obama bijzonder vaag: hij beloofde ISIS – of ISIL, zoals hij zegt – te vernietigen, maar bezwoer ook geen grondtroepen te zullen inzetten. Het risico van de aanname dat ISIS militair op een koopje is te verslaan, is dat de bombardementen niet zullen stoppen lang nadat is gebleken dat ze geen resultaat hebben. Ophouden betekent dan namelijk een erkenning van een nederlaag en dus ondraaglijk gezichtsverlies.
4. De kans dat bombarderen militair weinig zal uithalen is levensgroot: bommen vernietigen objecten en mensen, maar veroveren geen gebied. Een oorlog wordt nooit vanuit de lucht beslecht: beschadigingen aan de militaire capaciteit zijn door de tegenstander meestal weer snel hersteld, zo leert de geschiedenis. Luchtsteun voor een samenhangend grondoffensief van een sterke en gemotiveerde partij kan wel helpen. Maar die ontbreekt in Syrië, op de Koerden na. Obama denkt het met special forces en het bewapenen en trainen van ‘gematigde’ rebellen af te kunnen. Volgens veel deskundigen een ijdele hoop.
5. Al sinds het einde van de Golfoorlog in 1991 bombardeert de VS het Midden-Oosten onophoudelijk. Eerst om no-fly zones in noord- en zuid-Irak te bewaken, vervolgens om het bewind van Saddam omver te werpen, en ten slotte ter bestrijding van al-Qaida en de Taliban in Afghanistan en Pakistan. Tot enige stabiliteit heeft het niet geleid, integendeel. Wel hebben de bombardementen en de aanvallen met drones tienduizenden onschuldige levens geëist. Enkele voorbeelden: de mensenrechtenorganisatie Reprieve meldde vorig jaar dat er 1147 burgers waren omgekomen bij pogingen 41 terroristen te liquideren. Tot twee keer toe poogden de Amerikanen Ayman Al-Zawahiri, de nummer twee van Al-Qaida, tevergeefs te vermoorden. Daarbij kwamen 76 kinderen en 29 volwassenen om. Ten slotte: de onbekende Taliban-commandant Qari Hussain werd na vijf mislukte pogingen op 15 oktober 2010 gedood. Collateral damage: 128 burgers, onder wie 13 kinderen.
6. Toch kent deze militaire aanpak winnaars – winnaars van de meest dubieuze soort: a) het islamitisch extremisme, dat een voedingsbodem vindt in de haat tegen de VS en zijn bondgenoten, b) het Pentagon, het leger en de inlichtingendiensten met hun almaar groeiend aantal private onderaannemers, c) de wapenindustrie. Dit alles ten koste van het ambacht van de diplomatie, dat noodzakelijk is om vrede te bewerkstelligen. Conclusie: het militaire optreden van de VS en zijn bondgenoten van de afgelopen 25 jaar is niet alleen zeer ineffectief gebleken, maar heeft ook de internationale rechtsorde ondermijnd.
7. Zoals veel burgeroorlogen, is dit een uiterst ingewikkeld conflict, waarin alle partijen verschillende belangen en doelstellingen nastreven. In feite is het een geopolitiek conflict, want iedereen bemoeit zich met Syrië. Hierdoor treft Nederland inmiddels zeer dubieuze ‘bondgenoten’ aan zijn zijde, zoals Rusland – nog dubieuzer dan de VS. Dit gebrek aan eenheid tussen partijen die geacht worden samen te werken om het Syrische conflict op te lossen kan voor de Syrische burgers desastreuze gevolgen hebben. Zo lijkt Rusland er eerder op uit Assad te verdedigen dan ISIS te verzwakken Het resultaat: bommen op ISIS (van westerse landen) en bommen op vijanden van Assad die niet tot ISIS behoren (van Rusland), en Assad als lachende derde.
8.Langdurige bombardementen hebben rampzalige, schier onherstelbare gevolgen voor milieu en volksgezondheid. Zo leidden Amerikaanse en Britse explosieven in de jaren negentig tot een verzesvoudiging van leukemie in Irak, met name vanwege vervuiling door verarmd uranium. Langdurige bommencampagnes brengen ook grote schade toe aan de infrastructuur in landen waar die toch al vaak gebrekkig is. Voor wederopbouw wordt bijna nooit genoeg financiering gevonden.
9. Oorlog is een laatste middel en moet vergezeld gaan van een alternatief: onderhandelen. Die logica gaat in het geval van ISIS niet op. De eisen van ISIS zijn ononderhandelbaar, de ideologie van de beweging is onacceptabel. De absolutisten van ISIS willen ook niet onderhandelen, ze willen dood en naar de hemel, dus wie tegen hen in het strijdperk treedt gehoorzaamt aan hun logica en bewijst hun een dienst. En waarom tegen ISIS vechten als die geen werkelijke militaire bedreiging vormt voor het Westen? Dat moeten in de eerste plaats actoren in het Midden-Oosten doen. Voor het Westen zijn ISIS en aanverwante bewegingen een probleem van openbare veiligheid, dat dus door veiligheidsdiensten en politie moet worden bestreden.
10.Wie ervoor kiest ISIS te bombarderen haalt oorzaak en gevolg door elkaar. De burgeroorlog is ontstaan door de uiterst gewelddadige wijze waarop het bewind van Bashar al-Assad reageerde op protesten. Het Syrische bewind is dus de eerste agressor en heeft ISIS legitimiteit gegeven. Op zijn beurt geeft ISIS, door zijn extremistische karakter, Assad legitimiteit. Wie ISIS bombardeert, bewijst dus in de eerste plaats Assad een dienst. Marcel Shewaro, een activiste uit Aleppo, zei het ooit zo tegen het Grote Midden-Oosten Platform: “ISIS bombarderen? Prima. Maar vergeet de aanstichter van al het kwaad niet. Het punt is: bombardeer je ISIS, maar laat je Bashar met rust, dan krijg je vroeg of laat een nieuwe ISIS. Bombardeer je Assad, dan ondermijn je het bestaansrecht van ISIS: twee vliegen in één klap. Het is een beweging die moet vechten, die frontlijnen nodig heeft. Waar is het kwaad dat ze doet nog goed voor, als het geen tegenwicht meer vindt in een ander kwaad?”
Wat kunnen we dan wel doen?
Opvang in de regio verbeteren: in plaats van geld te steken in bommen, investeren in humanitaire hulpverlening zoals voedsel, onderwijs, werk. Veilige havens en vluchtroutes creëren door niet te bombarderen maar diverse milities wel hierbij te gebruiken. Veel meer energie steken in een diplomatieke oplossing. Wanneer die voor Syrië voorlopig niet in het verschiet ligt, is het van des te groter belang de steun voor ISIS in Irak te verminderen door de grotendeels sjiitische regering van Irak werkelijk onder druk te zetten om de marginalisering van de soennitische minderheid te staken. Geef het soennitische leiderschap daarnaast duidelijk te verstaan dat de dagen van Saddam echt voorbij zijn.
Daarnaast moet extremisme van jongeren in Europa worden voorkomen door hun maatschappelijke betrokkenheid te vergroten. Uit de wervingsvideo’s van ISIS blijkt dat de beweging op zeer berekenende wijze gevoelens van miskenning, eenzaamheid en uitsluiting exploiteert. Een transformatie tot ‘jundallah’ of soldaat van God, met directe toegang tot het paradijs, is dan een aantrekkelijke, maar ook desperate optie. Bied dus een veiliger alternatief, een plaats in de samenleving, en schakel daarbij de hulp in van leidinggevende imams. Geef deze jongeren een doel en gevoel van eigenwaarde.
Voer een ruimhartig vluchtelingenbeleid. Wie de toestroom van vluchtelingen naar Europa met zorg beziet, moet wel beseffen dat ze rechtstreekse antipropaganda zijn voor ISIS. ISIS ziet immers graag stromen in omgekeerde richting, naar het kalifaat – geen vlucht ervoor! Een ruimhartig vluchtelingenbeleid is dus niet alleen een humanitaire plicht, maar ook een effectief weermiddel tegen extremisme – mits we die vluchtelingen zo snel mogelijk in de samenleving opnemen.
Imagoverbetering van het Westen in het Midden-Oosten is verder van het grootste belang om islamitisch extremisme de wind uit de zeilen te nemen. Zet dus voor de zoveelste keer in op vrede tussen Israël en de Palestijnen, en oefen voor de verandering eens krachtig druk uit op Israël, misschien kan er dan wél resultaat worden geboekt. Steun vooral ook met man en macht burgeractivisten in Syrië. Getuige de gewelddaden van het Assad-bewind en ISIS, zien beide die als hun grootste vijanden. En daar zit wat in.
Deel dit bericht via
Recente reacties