Alwan FM
Radiopionier in oorlogstijd
Het is een wrang gegeven dat de Syrische burgeroorlog Ahmad Kaddour (26) in staat stelde een lang gekoesterde droom te verwezenlijken. Onder het bewind van Bashar Assad stonden alle media onder overheidscontrole en was een onafhankelijk radiostation een utopie. Maar in april 2013, toen de burgeroorlog al in volle hevigheid woedde en Kaddours woonplaats, het noordwestelijke stadje Saraqeb, bevrijd was van het regime, kon hij Alwan FM oprichten, de enige zender in de wijde omgeving. Alwan FM speelt een belangrijke rol als informatievoorziener te midden van het oorlogsgeweld en wordt daarom gesteund door de vredeorganisatie PAX via haar initiatief Adopt a Revolution. Anton Quist, programmamedewerker Human Security bij PAX, sprak met Ahmad Kaddour.
Hoe gaat dat, een radiostation oprichten tijdens een gewelddadige revolutie ?
“Op een conferentie in Caïro over lokale radiostations raakte ik aan de praat met een Amerikaan. Ik vertelde hem over de situatie in Syrië en mijn droom om daar een radiostation te beginnen. Hij was zo onder de indruk dat hij me wilde helpen. Ook diende ik een verzoek om eenmalige steun in bij de Syrische Oppositieraad en tot mijn verrassing werd dat gehonoreerd. Nadat ik van een aantal organisaties steun had ontvangen, heb ik radio-apparatuur gekocht, maar ook 1500 radio’s, die ik gratis in Saraqeb heb uitgedeeld. Zo konden mensen tenminste naar ons luisteren. Omdat we twee maanden lang geen elektriciteit hadden gehad, moest ik er ook batterijen bij leveren.”
Kreeg je hulp uit de gemeenschap?
“In het begin deed ik alles zelf: interviewen, monteren, uitzenden, noem maar op. De mensen luisterden graag naar de programma’s en vroegen me ze te herhalen. De bevolking in de buurt van mijn studio was wel bang dat mijn antennes luchtbombardementen van het regime zouden uitlokken. En dus heb ik een generator op een pick-up truck gezet en alle apparatuur en antennes in de wagen ondergebracht, zodat de studio van buiten onherkenbaar is. Toen reed ik de studio van plaats naar plaats, en hadden buurtbewoners geen last meer van me. Sterker, het bleek belangrijke reclame: waar ik kwam wekte ik nieuwsgierigheid. Zo leren steeds meer mensen Alwan FM kennen. Inmiddels doe ik niet meer alles alleen. Ik heb 28 medewerkers, van wie 26 fulltime.”
Welke rol zie je voor Alwan FM in Saraqeb?
“Wij zenden programma’s uit voor gewone mensen, niet voor politieke of militaire partijen in het conflict. We willen de burgers van Saraqeb informeren over wat er in de stad gebeurt. Zeker in de huidige onzekere situatie, met om de haverklap luchtaanvallen van het regime, gevechten in de omgeving en een gebrek aan voorzieningen en communicatiemiddelen, hebben de mensen onafhankelijke informatie hard nodig. Bijvoorbeeld over wat er in de stad gebeurt en over het werk van de lokale bestuursraad. Het is belangrijk voor de mensen om te weten wat die doen, zodat er een vertrouwensrelatie tussen de raad en de bevolking kan ontstaan. Vanouds wantrouwt de bevolking de autoriteiten.”
Kun je een voorbeeld geven van hoe Alwan FM bijdraagt aan die vertrouwensrelatie?
“Toen de lokale raad besloot een extra belasting te heffen op brood, reageerde de bevolking heel boos. De normale prijs was al nauwelijks op te brengen. Daar hebben we een verhaal over gemaakt. Om alle kanten van de zaak te belichten, spraken we met mensen op straat, met bakkers en met leden van de lokale raad. Ook via Facebook konden luisteraars vragen stellen. Uit de reportage kwam naar voren dat de lokale raad de extra inkomsten uit deze belasting hard nodig had om de diesel te betalen die de bakkerijen weer nodig hebben om dagelijks hun brood te bakken. Dit leidde tot meer begrip van de bevolking.
“Zeker in de huidige onzekere situatie, met om de haverklap luchtaanvallen van het regime, gevechten in de omgeving en een gebrek aan voorzieningen en communicatiemiddelen, hebben de mensen onafhankelijke informatie hard nodig.”
“De vertrouwensrelatie is ook zo belangrijk omdat er een gebrek aan kennis en informatie is over wat er in de stad gebeurt, maar er natuurlijk wel allerlei geruchten de ronde doen. Bijvoorbeeld over projecten die in Saraqeb worden uitgevoerd, terwijl niemand er echt het fijne van weet: hoeveel geld ermee gemoeid is, waar het vandaag komt en wie ervan gaat profiteren. Dat kan leiden tot tot kwaadaardige geruchten, complottheorieën en misverstanden, die de verhoudingen op scherp zetten. Wanneer roddels de overhand krijgen, ontstaan er interne conflicten en dat kunnen we in onze situatie natuurlijk helemaal niet gebruiken.”
Hoe kijkt de lokale raad aan tegen de berichtgeving van Alwan FM?
“Over het algemeen werken we goed samen. Dat was zeker zo met de vorige voorzitter. Helaas kwam hij om bij een luchtaanval. We zijn wel kritisch, maar helpen ook om de bevolking duidelijk te maken wat de raad voor de stad betekent. Op dit moment is er een felle discussie in Saraqeb over de legitimiteit van de raad, omdat hij nooit direct is gekozen, maar tijdens de revolutie is gevormd door mensen die vonden dat de stad bestuurbaar moest blijven. De raadsleden hebben wel legitimiteit, maar nu wil de meerderheid van de bevolking alsnog een directe verkiezing. De raad zegt dat dit onder de huidige omstandigheden nog altijd praktisch onmogelijk is.”
Saraqeb is slechts drie maanden geleden bevrijd van extremisten van ISIS (Islamitische Staat van Irak en Syrië). Hoe was het om onder hun bewind te leven en werken?
“Het waren moeilijke tijden. ISIS was in totaal ongeveer drie maanden aan de macht in Saraqeb. We konden wel blijven werken, maar mochten geen kritiek uiten. Ze keurden onze boodschap van democratie ook af en hadden grote bezwaren tegen de muziek die we uitzonden. We moesten heimelijk ons werk doen en haalden de logo’s van onze microfoons en apparatuur. Op den duur durfden we niet meer met mensen op straat te praten. Dat deden we alleen nog bij hen thuis. Uiteindelijk moest ik vluchten en heb ik anderhalve maand buiten de stad gewoond. Nu ISIS weg is voelen we ons past echt bevrijd, meer nog dan toen we werden verlost van het regime door het Vrije Syrische leger. Het is een nieuw begin. We hebben sindsdien een groter team bij Alwan FM en maken nieuwe programma’s.”
Wat soort programma’s maken jullie?
“Van alles. We hebben muziekprogramma’s, waarin we lokale zangers en muzikanten een podium bieden, programma’s over lokale cultuur, human interest verhalen, een programma voor geliefden en jongeren (‘liefde in tijden van oorlog’), radiodrama, serieuze nieuwsprogramma’s, maar ook humor en satire. We kunnen in onze programma’s niet te veel stelling nemen in het conflict, buiten de stad luisteren aanhangers van het regime mee. Het is voor iedereen belangrijk om te midden van alle onzekerheid en al het geweld ook van gewone programma’s te kunnen genieten en de oorlog even te vergeten.”
Wat voor programma’s wil je nog maken?
“Ik wil mensen graag bewust maken, vooral op politiek gebied. Ik zou graag politieke terminologie in een radioprogramma willen uitleggen, Er heerst veel verwarring over de betekenis van begrippen. Zo denken veel mensen dat ‘civiele staat’ een seculiere of atheïstische staat betekent die tegen religieuze waarden ingaat. Ik wil graag helpen om dit soort misverstanden uit de weg te ruimen en het kritisch nadenken over deze begrippen in onze gemeenschap bevorderen. Ik zou ook graag aan publieke campagnes willen meewerken, die het maatschappelijk belang ten goede komen.”
Hoe zie je de toekomst van Saraqeb en van jezelf?
“Ik heb nog volop dromen voor de toekomst. Ik ben optimistisch van aard en zie elke dag vooruitgang. Ik ben bezig nieuwe programma’s, nieuwe voorstellen, nieuwe plannen te ontwikkelen. We willen een cultureel centrum beginnen in Saraqeb, waar ook films worden vertoond en debatten gehouden.
“Ik denk ook continu na over hoe we onze programma’s kunnen verbeteren. Als ik een programma van vorig jaar terug luister, dan vind ik ze soms niet best en besef ik dat we vooruitgang hebben geboekt. Nu evalueren we elke twee weken onze programma’s. Ook probeer ik een antwoord te bedenken op praktische problemen om mensen te bereiken of te mobiliseren. Wanneer er geen elektriciteit is en mensen dus geen mobiele telefoons, e-mail of Facebook kunnen gebruiken, wil ik postbussen plaatsen, zodat de mensen ons altijd hun ideeën kenbaar kunnen maken.
“We zijn erg dankbaar voor de steun die we via Adopt a Revolution ontvangen, het is voor ons van levensbelang en het maakt ons mogelijk te blijven werken aan een stabiele samenleving in Saraqeb.”
Deel dit bericht via
Recente reacties