Een avond vol Egyptische Lenteliteratuur in Theater Branoul
Ten tijde van een mondiale pandemie en een lokale avondklok zijn de theaterzalen lang niet meer zo vol. Dat voorstellingen ondanks de beperkingen mogelijk blijven, bewezen Theater Branoul en GMOP vorige week donderdag andermaal: een literaire avond met verschillende werken van schrijvers uit het Midden-Oosten. Deze avond stond volledig in het teken van Egypte, dat na een hoopgevende opstand tot een straffe dictatuur is vervallen, maar waar het verzet doorgaat in de vorm van een onschatbare Egyptische Lenteliteratuur.
De avond was – na de vorige avond in het teken van Tunesië – de tweede samenwerking tussen het Haagse literaire theatergezelschap Branoul en het Grote Midden Oosten Platform, waarin werd teruggeblikt op de Arabische Lente, die tien jaar geleden abrupt losbarstte. De revoluties brachten een nieuwe stroming aan schrijvers en kunstenaars voort, die politiek en kunst naadloos met elkaar verbinden. Niet alleen wil het Grote Midden Oosten Platform deze belangrijke stemmen een podium geven, door Egyptische literatuur centraal te stellen kreeg het publiek een veel intiemer beeld van de Arabische Lente. Of zoals Vanessa van Lambrecht de avond opende: ‘Literatuur geeft een stem en gezicht.’ Waar in het politieke nieuws over het Midden Oosten vaak de nadruk wordt gelegd op het politiek-dramatische spektakel, biedt literatuur een venster voor humanisering en verbeelding.
De stad als centrum van de revolutie
Wat al snel duidelijk wordt, is dat is dat het geschreven woord in de Egyptische Lenteliteratuur vaak terugkeert naar de stad, en nog specifieker: Cairo. Het welbekende Tahrir-plein komt in elk van de besproken romans voor, en vormt vaak de rode draad voor het narratief. Dit is bijvoorbeeld zo in het besproken werk van de welbekende schrijfster Ahdaf Soueif, Cairo: My City, Our Revolution. Geschreven vanuit Soueif’s ervaringen tijdens de protesten op Tahrirplein in Cairo, neemt ze de lezer mee in een eerstehands ervaring van de Arabische Lente.
In het tweede boek van de avond, Yasmine al Rashidi’s Chronicles of a Last Summer benadrukt de auteur het intergenerationele karakter van de lente. Al Rashidi neemt de lezer niet alleen mee naar de ervaringen van de heftige protesten op Tahrir in 2011, maar kijkt ook terug naar het Cairo van de jaren tachtig en begin deze eeuw. Tussen de wisseling van boeken door was er ruimte voor Egyptische protestliederen van bijvoorbeeld Ramy Essam, die de populaire protest slogan ‘brood en vrijheid!’ herhaalde.
Het laatste werk waar Vanessa Lambrecht een passage uit voorlas, was Donia Kamel’s Cigarette Number Seven, een roman waarin het persoonlijke leven van de hoofdpersoon en de revolutie evenveel ruimte krijgen op de pagina.
Mohamed Rabie
De avond werd afgesloten met een een interview met de getalenteerde Egyptische schrijver Mohamed Rabie die in zijn postrevolutionaire, dystopische roman Otared Cairo compleet opnieuw vormgeeft. In Rabie’s fictie zien we ook de schaduwkant van het hedendaags leven in Egypte: het dystopische karakter van zijn roman vocaliseert de ontmoedigende sociale en politieke omstandigheden waarin Egyptenaren momenteel moeten leven. Vanessa en Isabella van Doorne gingen in gesprek met Rabie over zijn ervaringen als Egyptische schrijver en hoe hij zelf de Arabische Lente op Tahrir had beleefd. Door de jaren heen is Cairo veel veranderd, gaf Rabie aan, en het autoritaire regime neemt momenteel de publieke ruimte over in de hoofdstad waar Rabie vroeger zoveel van genoot. De schrijver heeft daarom ook de knoop doorgehakt om zijn thuisland te verlaten en is begin 2020 verhuisd naar Berlijn.
Het schrijven van postrevolutionaire literatuur met een politiek karakter komt niet zonder gevaren. Zo heeft schrijver Ahmed Naji door zijn werk Using Life, een grafische en dystopische roman, bijna twee jaar gevangenisstraf gekregen. Naji werd beschuldigd van ‘schending van de publieke moraal’, omdat hij seks en drugs verwerkte in zijn werk en dit had geleid tot ‘hartslagfluctuaties en een daling van de bloeddruk’ van een Egyptische burger.[1] Mensenrechtenactivisten maakten duidelijk dat deze beschuldigingen puur politiek gemotiveerd waren en dat Naji werd bestraft voor het openlijk uitspreken van zijn kritiek tegen het Egyptische regime van Abdel Fattah el-Sisi.
Door terug te blikken op de Arabische Lente en een nieuwe stroming schrijvers uit Egypte een podium te bieden, benadrukken we dat de Arabische Lente een enorme impact heeft gehad op het leven van Egyptenaren. Hoewel voor velen van hen de toekomst een troosteloze kanttekening heeft gekregen, verzetten zij zich door de Lente een stem te blijven geven in de vorm van literatuur.
[1] (https://www.nytimes.com/2016/12/18/world/middleeast/egypt-ahmed-naji-abdel-fattah-el-sisi.html)
Deel dit bericht via
Recente reacties