Duurzame ontwikkeling in Egypte is 40 jaar jong: ‘Europeanen komen bij ons de kunst afkijken’

Door Oscar Bergamin / 31 maart 2018 / Artikelen, Egypte, Jongeren, Werkgelegenheid

Lachende kinderen, enthousiaste kunstenaars, harde werkers die het groen van de natuur naar de droge woestijn brengen en er een leefbare omgeving voor mens en dier van maken. Dat klinkt wat euforisch en misschien wat surrealistisch, maar het gebeurt in Egypte. Noha Hussein, uit datzelfde Egypte, is er vol lof over. Zij is een waardige ambassadeur van het SEKEM-Initiatief, dat veel oplossingen biedt voor de uitdagingen waarmee Egypte – en vooral de jonge generatie – zich geconfronteerd ziet.

Ze heeft een lachend gezicht, kortgeknipt krullend haar, komt zelfbewust over. Ze is en een vurig voorvechtster  van de de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties. ‘Wij volgen deze principes al meer dan 40 jaar,’ zegt de 29-jarige Noha trots. Zij is communicatiemanager van het SEKEM-initiatief in Egypte. Op uitnodiging van het Grote Midden-Oosten Platform (GMOP) spreekt zij, samen met andere jongeren, in Den Haag over de kansen en uitdagingen voor jongeren in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het is voor Noha de eerste keer dat ze in Europa is. ‘Meestal komen de Europeanen bij ons de kunst afkijken,’ zegt ze.

Agro-industriële bedrijven, scholen en medische centra in de woestijn

Het SEKEM-project begon in 1977 op initiatief van Ibrahim Abouleish op een ongerept stukje woestijn van 70 hectare ten noordoosten van Cairo. Hij revitaliseerde het gebied met biodynamische landbouw en richtte een sociale landbouwonderneming op. In de loop der jaren veranderde SEKEM in een koepelorganisatie van uiteenlopende agro-industriële bedrijven met ook scholen en een medisch centrum.

‘Vandaag de dag geldt SEKEM als een wereldwijd toonaangevend sociale onderneming,’ vertelt Noha Hussein. Tijdens de interdisciplinaire conferentie van het GMOP in Den Haag stelt Noha Hussein dat SEKEM-Initiatief als voorbeeld duurzame ontwikkeling en internationale coöperatie voor. Ze is een uitstekende ambassadeur van het project als het gaat om hoe Nederland zou kunnen helpen het perspectief van jongeren in Egypte op werk en betere participatie te vergroten. ‘Ik ben ervan overtuigd, dat SEKEM oplossingen biedt voor veel uitdagingen waarmee Egypte zich geconfronteerd ziet,’ vertelt ze. ‘Vooral als het om jonge mensen gaat, maakt SEKEM het mogelijk verborgen talenten te ontdekken en ervoor te zorgen dat deze zich ontwikkelen.’

Zelf is ze erg dankbaar voor de mogelijkheden die SEKEM haar heeft geboden. De visie van de organisatie om mensen in hun ontwikkeling te helpen en bij educatie te ondersteunen is haar erg goed van pas gekomen. ‘Ik heb een bachelor in communicatie en ik geloof dat dit vak de sleutel is voor verdere ontwikkeling. Communicatie dient om te reflecteren op het bereikte, maar ook om   onze visie verder uit te dragen en andere mensen te inspireren.’ Ze ziet het als een plicht tegenover haar land om andere jongeren in hun ontwikkeling te ondersteunen.

Participatie van vrouwen door gendergelijkheid

De deelnemers van de GMOP-conferentie kregen diverse vragen uit het publiek over de sociale en culturele uitdagingen in hun landen. Het ging daarbij vooral om problemen als bureaucratie, slechte educatieve systemen of slechte werkomstandigheden die jongeren ervan af houden actief aan de maatschappij deel te nemen.

Wat biedt SEKEM de bevolking zijn meedewerkers? ‘SEKEM heeft een eigen genderstrategie, om iets te noemen,’ vertelt Noha. ‘SEKEM geeft vrouwen zwangerschapsverlof en er zijn ook crèches voor jonge werkende moeders.’ Het SEKEM-Initiatief erkent dat het voor vrouwen een behoorlijk probleem kan zijn werk en gezinsleven te combineren. Traditioneel ziet de Egyptische samenleving vrouwen voornamelijk als moeders en huisvrouwen, ‘maar we beschouwen participatie aan het openbare leven en vooral het beroepsleven als belangrijk voor de individuele ontwikkeling van elke burger”, onderstreept Noha. ‘Daarom ondersteunen we de participatie van vrouwen en hun recht op werk en een eigen inkomen door het beginsel van gendergelijkheid in alle geledingen van de organisatie te promoten.’

Het door SEKEM geïnitieerde bedrijf NatureTex voor baby- en kinderkleding op basis van biologisch katoen, heeft met ongeveer 30 procent het hoogste percentage vrouwen in de beroepsbevolking. Dit proefproject werd in 2012 gestart voor de emancipatie van vrouwen op de lokale werkvloer. SEKEM wil hen aanmoedigen om te blijven werken nadat ze zijn getrouwd. Op basis van een gender-waarde analyse in samenwerking met de Duitse Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), werd de situatie van vrouwen op het werk geanalyseerd, om de belangrijkste obstakels omtrent  maatschappelijke legitimiteit te overwinnen. De inzetbaarheid van vrouwen wordt hiermee bevorderd,ook als moeders en echtgenotes.

‘Daarnaast zijn we begonnen met technische en sociale trainingen in management voor vrouwen, en on-site training, om vooral vrouwen te helpen in hun professionele ontwikkeling,’ zeg Noha. Dat is net zo belangrijk als zonne-energie of hergebruik van water. Als biodynamisch landbouwbedrijf heeft SEKEM de CO2-uitstoot en het waterverbruik verminderd in vergelijking met traditionele bedrijven. Groene productie zal in de toekomst grote concurrentievoordelen bieden, omdat overheden strengere milieuregels voor bedrijven zullen invoeren. SEKEM voldoet momenteel al aan de nieuwe regelgeving.

‘Onderwijs is de basis van menselijke ontwikkeling en vooruitgang’

‘Onderwijs is de basis van alomvattende menselijke ontwikkeling,’ zegt Noha vol overtuiging. ‘Het is een constante uitdaging. Door te leren kunnen mensen hun levensomstandigheden verbeteren en bijdragen aan de ontwikkeling van de gemeenschap en het land, dat is niet alleen in Egypte zo.’ De SEKEM-school, die in 1989 werd opgericht, bestaat uit een basisschool en middelbare school voor 300 leerlingen. Deze ligt in de buurt van Bilbeis, ongeveer 60 km ten noordoosten van Cairo, op het terrein van de SEKEM Farm. De leerlingen komen uit alle sociale lagen en overwegend  uit omliggend platteland. De school staat open voor kinderen van alle religies en moedigt hen aan elkaars religieuze praktijken te respecteren. De SEKEM-school is goedgekeurd door het Egyptische ministerie van Onderwijs en gebaseerd op het Egyptische curriculum, maar promoot ook nieuwe vormen van educatieve en sociale interactie. Naast verbetering van kennis en vaardigheden, hecht de SEKEM School ook waarde aan de bevordering van de integriteit en het karakter van het individu. Zo is de conventionele training verrijkt met cursussen, ambachten, drama, dans of muziek. ‘Door traditionele onderwijsmethoden te combineren met innovatieve leerervaringen, is het mogelijk de maximale sociale, culturele en educatieve ontwikkeling van elk kind te bevorderen,’ doceert Noha. ‘Werken en leren zijn op alle leeftijden met elkaar verbonden.’ Hiervoor biedt de SEKEM-school royale en goed uitgeruste faciliteiten, waaronder workshops en een theater. ‘Eind maart vieren we het lentefestival, de voorbereidingen daarvoor lopen al een tijdje.’.

Duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking

‘Ontwikkeling is altijd gebaseerd op synergiën en coöperatie,’ zegt Noha Hussein. ‘Voor Egypte hoop ik dat er meer initiatieven als SEKEM zullen worden gesteund, die zich op de individuele ontwikkeling van mensen binnen de maatschappij richten. Wij gaan verder met het aanbieden van verschillende internationale activiteiten. Duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking gaan namelijk hand in hand.’

Oscar Bergamin heeft als journalist twintig jaar doorgebracht in Turkije, Libanon, Egypte, Jordanië, Koeweit, Qatar, Syrië en Irak.